Bạn là nhà đầu tư bitcoin, nhưng chưa bao giờ sử dụng sàn DEX để thực hiện giao dịch. Vậy DEX là gì? Liệu DEX có điểm gì khác biệt so với các sàn giao dịch tập trung? Đó là chưa kể, đâu đó vẫn còn một số ít nhà đầu tư chưa hiểu rõ: Sàn giao dịch phi tập trung là gì? Tất tần tật những vấn đề này sẽ được chúng tôi chia sẻ một cách chi tiết nhất trong bài viết dưới đây, hy vọng sẽ hữu ích với bạn.
Đôi nét về DEX là gì?
DEX (được viết tắt bởi Decentralized Exchange) – đang là từ khóa nhận được lượng tìm kiếm nhiều nhất trên công cụ tìm kiếm Google. Hơn ai hết chúng tôi hiểu, với những người lần đầu tham gia đầu tư tiền điện tử, dĩ nhiên sẽ rất mơ hồ khi nhắc đến các khái niệm về sàn giao dịch phi tập trung là gì? Hay được gọi với tên gọi khác là DEX.
Đây cũng chính là lí do mà chúng tôi thực hiện bài viết này, mong muốn sẽ mang đến những thông tin hữu ích dành cho những ai đã đang và sẽ tham gia đầu tư vào Crypto.
Sàn giao dịch phi tập trung (hay còn gọi là DEX) được hiểu đơn giản là một dịch vụ trực tuyến ngang hàng (P2P), cho phép thực hiện các giao dịch tiền điện tử trực tiếp giữa hai bên nhằm giải quyết những hạn chế còn tồn đọng trên các sàn giao dịch hiện tại.
DEX thiết lập các thị trường P2P trực tiếp trên nền tảng Blockchain – Công nghệ cho phép truyền tải dữ liệu dựa vào hệ thống mã hóa với mức độ an toàn tuyệt đối, điều này sẽ giúp các nhà giao dịch dễ dàng lưu trữ và vận hành dòng tiền một cách độc lập nhất. Người dùng – Là nhà đầu tư trên các sàn giao dịch như vậy có thể thực hiện nhiều giao dịch bằng tiền điện tử trực tiếp với nhau mà không có sự tham gia của bên thứ ba.
Công nghệ P2P
Thêm một điểm vượt trội nữa mà người dùng nhất định nên thử trải nghiệm giao dịch trên DEX, đó là khi các dịch vụ phi tập trung đều được giám sát tự động hoặc bởi những người tham gia. Mức độ an toàn của tài sản sẽ được cung cấp bởi những công nghệ sổ cái phân tán (DLT) – nói chung, phần lớn các ứng dụng Blockchain đều được sử dụng trên DEX, có thể kể đến như: Graphene (BitShares, CryptoBridge, v.v.), Ethereum (EtherDelta, IDEX, v.v.),…Hay các ứng dụng Blockchain được cung cấp bởi các loại tiền điện tử khác (Waves, Switcheo, v.v.).
Với một vài dòng chia sẻ đơn giản này, có lẽ phần nào chúng tôi cũng đã giúp những người mới tham gia đầu tư bitcoin dễ dàng hiểu và nắm rõ: “DEX là gì?“ Hay “Sàn giao dịch phi tập trung là gì?” Nếu bạn vẫn còn đang thắc mắc về DEX hoặc cần được tư vấn chi tiết hơn về các sàn giao dịch tiền ảo bitcoin.
Sàn giao dịch phi tập trung (DEX) hoạt động như thế nào?
Hoạt động giao dịch: Người dùng muốn giao dịch mua bán coin/token trên sàn Dex cần có ví điện tử và nắm giữ private key để kết nối với sàn.
- Các sàn giao dịch phi tập trung (DEX) phổ biến hiện nay thường là các AMM DEX (Automated Market Makers). Đây là công cụ cung cấp tính thanh khoản tự động cho các sàn giao dịch. Tại đây hoạt động giao dịch sẽ diễn ra thông qua việc gộp thanh khoản vào các smartcontract. Các dự án cần cung cấp các cặp coin/token của họ để tạo nhóm thanh khoản. Ngoài ra, các sàn DEX cũng khuyến khích người dùng thêm thanh khoản bằng cách ký gửi cặp coin/token phù hợp với nhóm thanh khoản của sàn.
- Khi người dùng thực hiện giao dịch mua bán, sàn AMM DEX sẽ tự động khớp lệnh dựa trên nhóm thanh khoản có sẵn. Tuy nhiên nếu nhóm thanh khoản không được cấp vốn đầy đủ sẽ dẫn đến trượt giá rất cao. Vì vậy, khi giao dịch sàn DEX bạn cần chú ý đến thanh khoản và tỷ lệ trượt giá trước khi quyết định thực hiện giao dịch.
Phí giao dịch: Phí giao dịch của các sàn Dex thường phụ thuộc vào giá coin/token của từng hệ sinh thái tại thời điểm giao dịch. Mạng lưới Ethereum hiện đang có phí giao dịch đắt nhất so với các blockchain khác. Trung bình phí giao dịch trên mạng lưới ETH là 3$-5$ tuy nhiên có những lúc phí giao dịch lên đến 30$-40$ (do giá của đồng ETH cao đồng thời tại thời điểm đó với số lượng giao dịch lớn đột biến khiến cho phí giao dịch tăng lên). Các mạng lưới khác ngoài Ethereum như BNB, Polygon hay Solana… thì có phí rẻ hơn rất nhiều hầu hết đều dưới 0,1$.
Quy định giao dịch: Giao dịch trên sàn DEX nên không yêu cầu người dùng phải thực hiện về xác minh danh tính (KYC – Know Your Customer) hay chống rửa tiền (AML – Anti Money Laundering).
Kiểm soát tài sản: Tại các sàn DEX không lưu trữ tài sản của người dùng vì thế cũng tương đối an toàn khi giao dịch. Bạn có thể toàn quyền kiểm soát và quản lý coin/token của mình. Tuy nhiên trong trường hợp ai đó biết được thông tin private key ví của bạn thì tài sản của bạn sẽ không được an toàn nữa.
Sự khác biệt giữa sàn tập trung và phi tập trung
Tính bảo mật và an toàn
- Sàn tập trung: Hệ thống của CEX là hệ thống tập trung, dù đã trang bị những giải pháp tối ưu nhưng vẫn không thể tránh tỷ lệ bị tấn công bởi các hacker. Khi đó, tài sản của bạn có thể bị mất trắng. Các sàn giao dịch (trừ một số sàn của Nhật hay Hàn Quốc) gần như không đưa ra những cam kết về việc bồi thường tài sản bị mất cho những người tham gia. Nhớ lại vụ sàn Coincheck bị sập, số coin XEM trong tài khoản của các nhà đầu tư hoàn toàn mất sạch nhưng không được bồi thường khi chủ sàn không có chính sách bồi thường nào.
- Sàn phi tập trung: Hệ thống bảo mật của DEX an toàn hơn vì nó không có 1 điểm tựa nào cụ thể để tạo cơ hội cho các hacker tấn công. Do đó mà việc bị tấn công bởi hacker là điều hoàn toàn bất khả thi và việc sập sàn rất khó xảy ra.
Quyền kiểm soát quỹ
- Sàn tập trung: Việc nạp tiền vào sàn sẽ tạo thuận lợi cho việc giao dịch trên sàn giao dịch tập trung. Số lệnh hay quyền lưu kí tại sàn sẽ dưới quyền của dịch vụ giao dịch trung gian tức là sàn tập trung
- Sàn phi tập trung: Việc giao dịch giữa người dùng với nhau được thực hiện trực tiếp mà không cần đến sự can thiệp của máy chủ trung tâm. Do vậy mà không có sự xuất hiệ của số lệnh hay quyền lưu kí của nền tảng tập trung. Tài sản được quản lí và kiểm soát trực tiếp của người dùng và các trader khác
So sánh Centralized và Decentralized
Tính rõ ràng, xác thực
- Sàn tập trung: Không cần sự cho phép nhưng sàn giao dịch tập trung vẫn hoàn toàn có khả năng thao túng hay sử dụng tài sản của người dùng. Điều đáng kinh ngạc hơn là họ có khả năng tạo các giao dịch giả mạo để làm giả các đồng coin, điều chỉnh xu hướng giao dịch để chuộc lợi về mình. Bạn hình dung là họ nắm trong tay cả tài sản của bạn và quyền điều chỉnh giao dịch, nếu là bạn, liệu bạn có nghĩ đến cái lợi về mình mà gian lận? Điều đó không có nghĩa là đầu tư trên sàn giao dịch tập trung là sẽ thua lỗ. Bạn phải tự biết tích hợp và nâng cấp các tính năng bảo mật thường xuyên thì bạn có thể an toàn tránh xa những vấn đề này
- Sàn phi tập trung: Trái lại, với công nghệ blockchain, sàn phi tập trung không thể nào thao túng tài sản hay can thiệp vào các giao dịch bởi hệ thống minh bạch và công bằng mà công nghệ blockchain đem lại
Tính ẩn danh
- Sàn tập trung: Quy định mới của chính phủ về việc tuân thủ KYC và AML nghiêm ngặt nên việc giao dịch nặc danh để trao đổi trên sàn tập trung là rất khó
- Sàn phi tập trung: Trong khi đó sàn giao dịch phi tập trung lại cho phép việc ẩn danh
Trao đổi, giao dịch
- Sàn tập trung: Thực hiện “Thuật toán khớp thương mại ngẫu nhiên”, trong đó thuật toán khớp lệnh mua/bán lệnh và thực hiện giao dịch. Có tính thanh khoản cao và cho phép việc ghép đôi tiền tệ Mulitplo
- Sàn phi tập trung: Thực hiện trao đổi “Hợp đồng thông minh”. Tốc độ và phí thấp. Ghép nối tiền điện tử có giới hạn (Trang web DEX hiện tại chỉ cho phép giao dịch với ETH và một số loại tiền điện tử nhất định)
Những ưu điểm nổi bật của DEX?
DEX là gì? Hoặc Sàn giao dịch phi tập trung là gì? Hay điểm ưu việt của DEX? Đang là những vấn đề nhận được nhiều sự quan tâm từ những nhà đầu tư tiền ảo bitcoin. Bên cạnh những chia sẻ cơ bản nhất về sàn giao dịch phi tập trung (còn gọi là DEX) thì các phân tích tập trung về lợi thế của DEX cũng sẽ là vấn đề mà chúng tôi sẽ bật mí dưới đây:
- Tính bảo mật cao
- Rủi ro thao túng rất thấp
- Tính độc lập cao, không phụ thuộc vào các cơ quan quản lý
- Khả năng truy cập đến các dự án khác nhau
Một số sàn DEX nổi bật trên thị trường
Trong thị trường crypto hiện nay, hầu hết các hệ sinh thái (blockchain riêng) đều có các sàn AMM DEX. Đây là nơi tạo ra thanh khoản và thu hút dòng tiền đầu tiên trên hệ sinh thái. BHO Network sẽ giới thiệu cho bạn một số sàn giao dịch phổ biến hiện nay.
Uniswap
Uniswap là sàn AMM DEX được xây dựng trên mạng lưới blockchain Ethereum vào năm 2018. Với sàn giao dịch Uniswap, người dùng có thể thực hiện bất kỳ giao dịch nào với token ERC-20. Hiện nay Uniswap đã có đến phiên bản V3 để hỗ trợ tốt hơn cho người dùng. Uniswap là một trong những sàn DEX phổ biến và có khối lượng giao dịch lớn nhất trong các sản DEX hiện nay.
Tại thời điểm viết bài, khối lượng giao dịch của Uniswap trong 24h là hơn 1 tỷ đô la. Có 445 đồng coin/token và 812 cặp giao dịch có sẵn trên sàn.
PancakeSwap
PancakeSwap là sàn AMM DEX đầu tiên của mạng lưới blockchain BNB Chain (trước đây là Binance Smart Chain). PancakeSwap được xây dựng vào tháng 9 năm 2020.
Ban đầu PancakeSwap là một bản fork của Uniswap. Tuy nhiên với sự phát triển mạnh mẽ của hệ sinh thái BNB Chain, PancakeSwap cũng trở nên phổ biến hơn và năm trong top 3 sàn DEX có thanh khoản tốt nhất hiện nay. Bên cạnh đó, nhờ hoạt động trên BNB chain (BSC) mà PancakeSwap có phí giao dịch rẻ hơn và tốc độ xử lý giao dịch nhanh chóng hơn Uniswap.
Tại thời điểm viết bài, khối lượng giao dịch 24h trên PancakeSwap là hơn 100 triệu đô. Có 3582 đồng coin/token và 4103 cặp giao dịch có sẵn trên sàn.
1inch Exchange
1inch là một DEX Aggregator Protocol xây dựng bằng giải pháp smart routing – Pathfinder. Do đó, 1inch cho phép người dùng có thể thực hiện giao dịch tokens với giá tốt nhất trên thị trường với mức trượt giá thấp nhất. Hiện nay, 1inch hoạt động trên nhiều blockchain (multi-chain) như Ethereum, Polygon, BNB Chain (BSC). Tại 1inch, người dùng có thể giao dịch với bất cứ token nào chuẩn ERC-20. Gần đây 1inch còn bổ sung thêm token CHI giúp giảm phí giao dịch tối đa cho người dùng.
Tại thời điểm viết bài, 1inch có khối lượng giao dịch 24h là hơn 300 nghìn đô. Có 23 coin/token và 23 cặp giao dịch có sẵn trên sàn.
Lời kết
Qua bài viết này, chúng tôi hy vọng những chia sẻ về sàn giao dịch phi tập trung cũng như các vấn đề xoay quanh về DEX, phần nào cũng giúp các nhà đầu tư hiểu rõ và bổ sung cho riêng mình một vài kiến thức hữu ích bổ trợ cho mục đích đầu tư sinh lời của chính mình. Bất kỳ thắc mắc nào liên quan đến sàn giao dịch tiền bitcoin, hãy để lại bình luận bên dưới để chúng tôi hỗ trợ chi tiết nhất.
