Thị trường crypto đứng trước sự hoang mang và mất niềm tin sau khi sàn giao dịch FTX gặp sự cố. Lúc bấy giờ, CEO Binance Changpeng Zhao đã đưa ra một yêu cầu mới về Proof of Reserves, với mục đích tăng cường niềm tin vào thị trường tiền mã hóa. Vậy Proof of Reserves là gì? Nó mang đến cơ hội nào cho thị trường trong tương lai? Hãy cùng Review Invest khám phá chi tiết trong bài viết dưới đây.
Proof of Reserves là gì?
Proof of Reserves (PoR) là bằng chứng lưu trữ, dùng để phác thảo các khoản nắm giữ của một tổ chức tài chính lưu ký, chẳng hạn như các sàn giao dịch tập trung. Qua đó thể hiện sự minh bạch, đáng tin cậy trong công tác vận hành. Proof of Reserves có hai phần quan trọng:
- Thứ nhất, đó là bản ghi hiện tại về lượng token được gửi bởi khách hàng, mang tính trách nhiệm pháp lý, đảm bảo tính tin cậy và bảo mật trong việc lưu ký tài sản của người dùng.
- Thứ hai, PoR ghi nhận chi tiết khối lượng token được giữ trong các địa chỉ của sàn giao dịch, đảm bảo tính minh bạch và chứng minh rằng tổ chức/sàn giao dịch không sử dụng tiền của khách hàng cho mục đích khác.
Với PoR, các sàn giao dịch tập trung có trách nhiệm duy trì sự cân bằng giữa lượng token trong trách nhiệm pháp lý và tài sản của mình. Điều này đảm bảo tính minh bạch và đáng tin cậy trong việc quản lý tài sản khách hàng, tạo điều kiện thuận lợi cho việc giao dịch an toàn và hiệu quả trên nền tảng của họ.
Trong Proof of Reserve, ngành công nghiệp blockchain đã tạo ra một phương thức on-chain tiện lợi, cho phép ghi lại bằng chứng và được xác minh bởi bất kỳ ai. Trên thực tế, sàn giao dịch có thể trình bày báo cáo về tài sản được lưu ký và liên kết chúng tới các tài khoản cá nhân, cho phép bất kỳ ai quan tâm có thể xác minh rằng tổ chức thực sự nắm giữ các loại tài sản khớp với số dư tài khoản, mà không tiết lộ danh tính người dùng.
Vì sao Proof of Reserves lại quan trọng?
Triển khai Proof of Reserves (PoR) sẽ mang đến nhiều lợi ích đáng kể cho các tổ chức lưu ký và cả người dùng:
Đối với người dùng
Giúp xác minh việc lưu ký tài sản
Proof of Reserves (POR) là một phương thức quan trọng trong việc xác minh lưu ký tài sản, qua đó đảm bảo tính minh bạch và tin cậy trong lĩnh vực tài chính. Mục tiêu chính của POR là cung cấp sự tin tưởng và minh bạch cho khách hàng. Thông qua Proof of Reserves, các nhà đầu tư có thể dễ dàng theo dõi và kiểm tra các thay đổi liên quan đến tài khoản cá nhân của họ. Như vậy mọi người dùng đều có cái nhìn rõ ràng hơn về tài sản của mình.
Sự minh bạch và tin cậy từ Proof of Reserves không chỉ đem lại lợi ích cho các nhà đầu tư, mà còn là tiền đề quan trọng để xây dựng lòng tin giữa tổ chức với khách hàng. Dựa vào việc xác minh tài sản, khách hàng sẽ có thêm niềm tin vào sự an toàn và bảo mật khi lưu ký tài sản của họ, đồng thời đẩy mạnh sự phát triển bền vững của thị trường tài chính.
Cho phép thẩm định trên các nền tảng lưu ký
Để thực hiện thẩm định trên các nền tảng lưu ký, trước khi tạo tài khoản giao dịch, người dùng cần nghiên cứu cẩn thận về tổ chức đó, bao gồm cả các giao dịch tài chính và tính toàn vẹn tổng thể. Để làm được điều này, Proof of Reserves được xem là công cụ quan trọng, hỗ trợ thu thập dữ liệu liên quan về cách thức tổ chức lưu ký tài sản của khách hàng trước khi quyết định gửi tài sản.
Như vậy người dùng có thể chủ động bảo vệ tài sản của mình trước những sự cố không may do việc quản lý quỹ không hiệu quả của tổ chức lưu ký. Hơn nữa, các nhà đầu tư còn có thể điều chỉnh hoặc rút các khoản đầu tư của mình để giảm thiểu tổn thất nếu họ cho rằng các hoạt động lưu ký của nền tảng quá rủi ro.
Xuất trình hồ sơ giao dịch thực tiễn
Thông qua các xuất trình hồ sơ giao dịch thực tiễn, Proof of Reserves đảm bảo mang lại sự minh bạch tài chính cho các tổ chức. Người dùng nền tảng có khả năng theo dõi mọi giao dịch cá nhân của mình, giúp họ đưa ra quyết định thông minh cũng như xác minh tính chính xác của các giao dịch. Qua đó tăng cường sự minh bạch và đáng tin cậy trong mỗi quy trình giao dịch.
Đối với tổ chức lưu ký
Duy trì lòng tin của người dùng
Hiện nay, vấn đề mất niềm tin vào các tổ chức lưu ký đang trở thành mối lo ngại lớn. Điển hình là sự sụp đổ của sàn giao dịch FTX, đã gây ra nỗi lo sợ và hoang mang trong tâm trí các nhà đầu tư. Tuy nhiên, không phải tất cả tổ chức đều bị ảnh hưởng bởi những biến động này. Có những tổ chức uy tín đã nhận thức được tầm quan trọng của việc lấy lại niềm tin khách hàng và đang tiến hành các biện pháp cụ thể. Đối với họ, Proof of Reserves có khả năng kiểm toán hiệu quả, đem đến tính tin cậy, minh bạch cao.
Là nguồn dữ liệu xác thực
Dù có tiến hành bao nhiêu nỗ lực để đảm bảo tính chính xác của hệ thống lưu giữ hồ sơ nội bộ, sàn giao dịch vẫn có thể phát sinh lỗi hoặc kẽ hở bất ngờ. Thế nhưng, nếu những sự kiện này được ghi lại và xác minh trên chuỗi khối, chúng ta kỳ vọng sẽ có nhiều người dùng cẩn trọng hơn trong việc xem xét tính chính xác của các hồ sơ lưu trữ.
Proof of Reserves hoạt động như thế nào?
Mô hình Proof of Reserves hoạt động dựa trên cấu trúc dữ liệu an toàn “Merkle tree”, là một bước tiến quan trọng trong việc bảo vệ thông tin tài sản của khách hàng. Theo đó, tổng số dư tài sản của tất cả khách hàng có thể được tổng hợp mà không cần tiết lộ bất kỳ thông tin cá nhân nào.
Cơ chế Merkle Tree cho phép truy vấn dữ liệu một cách dễ dàng thông qua Merkle Root, tương tự như việc sử dụng vân tay để xác thực danh tính và chống giả mạo. Các kiểm toán viên có thể sử dụng cơ chế này để truy cập và xác minh thông tin số dư hiệu quả hơn. Sử dụng Merkle Tree làm nền tảng cho công nghệ blockchain, đảm bảo tính an toàn và bảo mật dữ liệu, ngăn chặn mọi hành vi giả mạo hoặc tấn công xâm nhập vào hệ thống. Như vậy người dùng và khách hàng hoàn toàn yên tâm về tính bảo mật của thông tin và tài sản của họ.
Merkle Tree là một cấu trúc dữ liệu thường gặp trong các ứng dụng khoa học máy tính. Trong ngành blockchain, Merkle Tree được áp dụng để mã hóa dữ liệu của các block, giúp tăng hiệu quả, độ an toàn và giảm độ khó khi truy vấn dữ liệu của blockchain.
Ví dụ: Ta có 4 giao dịch là A, B, C và D. Trước hết, mỗi giao dịch sẽ được băm thành các Hash tương ứng là Hash A, Hash B, Hash C và Hash D. Các cặp Hash này sẽ được liên kết thành một dạng như Hash AB và Hash CD. Quá trình này tiếp tục cho đến khi chúng ta có một cặp Hash duy nhất. Như vậy, Merkle Tree của block sẽ được hình thành bằng cách kết hợp hai Hash AB và CD thành một Hash duy nhất, gọi là Hash ABCD. Quá trình này lặp đi lặp lại cho đến khi chỉ còn một Hash duy nhất, ta gọi nó là Merkle Root hoặc Root Hash, đại diện cho toàn bộ dữ liệu của block và là chữ ký số cho tính toàn vẹn của nó.
Merkle Root được xem là khái niệm quan trọng trong việc tóm tắt dữ liệu và bảo vệ tính toàn vẹn của giao dịch liên quan trên khối. Bằng cách lưu trữ các giao dịch trong Merkle Tree, mỗi giao dịch được liên kết mật thiết với Merkle Root, nếu xuất hiện bất kỳ sự thay đổi nào đối với một giao dịch hay thứ tự giao dịch đều làm ảnh hưởng tới toàn bộ dữ liệu trong Merkle Root.
Theo dõi Proof of Reserves bằng cách nào?
Người dùng có thể theo dõi thông tin về PoR của các sàn giao dịch thông qua trang web và các kênh của từng sàn đó. Ngoài ra, có một số công cụ chuyên tổng hợp và cập nhật dữ liệu PoR như Coinmarketcap, DeFiLlama, Coingecko và Nansen Portfolio. Khi truy cập vào các trang web này, bạn chọn mục Exchange Reserves hoặc thông tin chi tiết của từng sàn giao dịch để theo dõi thông tin về PoR.
Theo dữ liệu từ DeFi Llama, đã có 17 sàn giao dịch tập trung công bố thông tin về PoR của họ. Điển hình là những tên tuổi nổi bật như Binance, OKX, Bitfinex, Crypto.com và Bybit.
Lời kết
Proof of Reserves đã đánh dấu một bước ngoặc quan trọng trong việc minh bạch hóa quá trình sử dụng vốn ở thị trường crypto. Phương pháp này giúp tạo niềm tin mới cho tất cả người dùng đồng thời mở ra cơ hội phát triển dịch vụ kiểm toán liên quan. Trong tương lai, Proof of Reserves có thể trở thành tiêu chí hàng đầu khi người dùng quyết định sử dụng hay đầu tư vào sàn giao dịch, đảm bảo thị trường đáng tin cậy hơn trong mắt nhà đầu tư.
